Zaman zaman "Dijital çağın tehlikesi" olarak da nitelendirilen deepfake, sorumsuzca kullanıldığında dezenformasyonun hızla yayılmasına yol açarak bireyler ve kuruluşlar için önemli tehditler oluşturabilir. Peki, Deepfake ne demek?
Son günlerde adı sıklıkla duyulmaya başlanan “Deepfake” teknolojisi, yüz fotoğrafı ya da tablodan, yüksek gerçekçiliğe sahip, konuşan, gülen ya da yüz ifadelerini kullanan sahte videolar üretilmesine olanak sağlıyor, bunun yanı sıra herhangi bir videodaki konuşmayı değiştirip düzenleyebiliyor.
DEEPFAKE NE DEMEK?
Deepfake, İngilizce 'deep' yani 'derin' kelimesiyle, 'fake' yani 'sahte' kelimesinin birleşimi ile oluşturulan bir kavramdır.Bir kişiyi yapay zekadan da faydalanarak hiç bulunmadığı bir video ya da fotoğrafa ekleme işlemidir. Bu durum kişinin izni ve bilgisi olmadığı takdirde birçok açıdan büyük sorunlara sebep olabilir.
Farklı yapay zeka sistemleri kullanılarak videolar elde edilen söz konusu teknoloji, herhangi bir videodaki konuşmacının söylediklerinin kolaylıkla değiştirilmesine izin veriyor. Konuşmaya yeni sözler eklenip çıkarılabilen programla, herhangi bir videodaki konuşmanın değiştirilmesinin, bir yazının ya da kelimenin kopyalanıp yapıştırılması kadar kolay hale geldiği iddia ediliyor. Sinema ve televizyon sektöründe kullandığında, hata yapılan bir diyaloğun yeniden çekime gerek duyulmadan düzeltilmesine olanak sağlayabilecek bu teknolojinin, kötü niyetli kişilerin kullanımı açısından bakıldığında ise önemli risk ve tehlikeleri içerisinde barındırdığı kaydediliyor.
Deepfake’in oluşturulmasını sağlayan birçok yöntem vardır. En çok tercih edilen yöntemler arasında yüz değiştirme vardır. Derin sinir ağlarını ve otomatik kodlayıcıları içeren bu yöntem yapay zekâ ile çalışır. Deepfake için bir video belirlemek gerekir ve bu videoda yer alması istenilen kişinin görüntü ve videolarından oluşan dosyalara ihtiyaç vardır. Hedef video ve kişinin videoları tamamen alakasız olabilir. Bu Deepfake yapmaya engel bir durum değildir. Çünkü otomatik kodlayıcı, hedef kişinin farklı açıdan görüntülerini tespit ederek, hedef videoda benzerlikler gösteren kişi ile eşleştirmek üzerine çalışır.
DEEPFAKE İLE HAYATA DÖNDÜRÜLEN ÜNLÜLER
Samsung'un Moskova'daki Yapay Zeka Merkezince, tek bir yüz fotoğrafı ya da tablodan, yüksek gerçekçiliğe sahip sahte video elde etme teknolojisi geliştirildiği duyurulmuştu."Deepfake" teknolojisiyle Mona Lisa'nın mimikleri hareket ettirilirken araştırmacılar, Mona Lisa tablosunun yanı sıra Marilyn Monroe, Fyodor Dostoyevski ve Albert Einstein gibi ünlü isimlerin de fotoğraflarını video haline getirerek YouTube'da yayınlamıştı.
Deepfake Nasıl Tespit Edilir?
Deepfake, yapay zekâ ile oluşturulduğundan profesyonel bir sahtecilik yöntemidir. Ancak belirli yöntemlerle Deepfake’i tespit etmek mümkündür.
Bu yöntemler:
- Deepfake uygulandığını düşündüğünüz kişinin göz hareketlerine dikkat edebilirsiniz. Gözler, bulunulan video ortamından bağımsız hareket ediyorsa ya da hedef kişi gözlerini hiç kırpmıyorsa bu deepfake uygulandığına dair önemli bir bulgudur.
- Jest ve mimikler video teması ile örtüşmeyebilir.
- Deepfake gelişmiş teknolojinin kullanıldığı bir yöntem olsa da hedef kişinin yüz hatları her zaman başarılı bir şekilde videoya oturtulamaz. Örneğin yüzde orantısızlıklar, cilt tonunda eşitsizlikler oluşabilir. Aynı şekilde vücut şekli de yüz ile tam örtüşmeyebilir.
- Kişilerin videolardaki görüntüleri normal şartlarda video açısına, ışığına göre farklılık gösterir. Deepfake uygulanmış videolarda doğal ışık ve açılara uygun olarak hedef kişinin görüntüsünde değişiklikler oluşmaz.
- Saçlar, deepfake tespit edilmesinde önemli bir etkendir. Doğal akışta saçlar hareketlere uygun olarak dalgalanır ve yön değiştirir. Deepfake uygulandığında saçın hareket yönünde ciddi değişiklikler oluşabilir.
- Bu gözlemlerin dışında videonun sahte olup olmadığını anlamak için geliştirilen araçlardan da faydalanabilirsiniz.
Deepfake Nasıl Bir Tehdit Oluşturuyor?
Deepfake yapay zekâ tabanlı olduğundan gelişmiş bir teknolojidir. Hedef kişinin tüm hareketlerini, mimiklerini, yüz hatlarını en ince ayrıntısına kadar inceleyebilir ve konuşma şeklini öğrenir. Bu da oluşturulan kopyanın uygun özellikler taşıyan kişinin üzerine yerleştirmesini kolaylaştırır. Yani hedef haline gelen kişi daha önce hiç bulunmadığı bir ortamdaymış gibi gösterilebilir. Uygunsuz söylemlerde bulunduğu gerekçesi ile zan altında kalabilir ve birçok grup, kişi tarafından hedef gösterilebilir. Bu da karmaşa, yanlış anlaşılmalar hatta yasal olarak ceza almaya kadar kötü sonuçlar doğurabilir. Özellikle tanınan kişiler bu teknoloji yüzünden halk tarafından dışlanabilir ya da toplum baskısına maruz kalabilir.